Tại sao hiệu ứng bokeh trong nhiếp ảnh lại xuất hiện? | Focus #344

Bokeh xuất hiện ở vùng nằm ngoài độ sâu trường ảnh, nơi mà tiêu cự rõ nét. Khi ống kính máy ảnh thu ánh sáng và lấy nét, chỉ có chủ thể ở một khoảng cách nhất định được hiển thị rõ ràng trên mặt phẳng tiêu cự, còn các chủ thể phía trước và phía sau sẽ xuất hiện dưới dạng "bokeh".

Khi giảm giá trị F (khẩu độ) và mở rộng ống kính, góc ánh sáng đi qua ống kính rộng hơn, ánh sáng ngoài mặt phẳng tiêu cự không hội tụ chính xác tại một điểm trên ống kính, khiến nền trông mờ nhạt. Đây là cơ chế cơ bản tạo ra bokeh, nơi ánh sáng ngoài mặt phẳng tiêu cự mở rộng, tạo chiều sâu và cảm giác ba chiều cho bức ảnh.

"Khoảng cách tiêu cự" cũng ảnh hưởng lớn đến độ mạnh của bokeh. Ống kính có khoảng cách tiêu cự dài (tele) có độ sâu trường ảnh nông, do đó bokeh ở nền và tiền cảnh thường mạnh hơn, tạo ra bokeh đẹp xung quanh chủ thể. Điều này là do ống kính tele thu ánh sáng ở mặt phẳng tiêu cự xa, khiến nền trông xa hơn và bokeh được nhấn mạnh.

Ngược lại, ống kính góc rộng có độ sâu trường ảnh sâu hơn, khiến phạm vi lấy nét rộng hơn và hiệu ứng bokeh yếu hơn. Ống kính tele cũng tạo ra "hiệu ứng nén", khiến nền và chủ thể dường như gần nhau hơn, tạo ra bokeh ấn tượng hơn.

Hình dạng và chất lượng của bokeh cũng bị ảnh hưởng bởi hình dạng và cách sắp xếp của lá khẩu trong ống kính. Ống kính có lá khẩu sắp xếp dạng đa giác thường tạo ra bokeh có hình dạng góc cạnh, trong khi ống kính có lá khẩu gần tròn dễ tạo ra bokeh mềm mại và tròn.

Do đó, mỗi ống kính có "chất lượng" và "độ mềm mại" của bokeh khác nhau, đặc biệt trong chụp chân dung nơi bokeh đóng vai trò quan trọng, thiết kế lá khẩu có ảnh hưởng lớn đến ấn tượng của bức ảnh. Các ống kính đắt tiền thường được thiết kế chú trọng vào điểm này, tạo ra bokeh nền mượt mà và đẹp mắt.